عرضه‌های بسیار پردردسر در تالار شیشه‌ای
آمار و ارقام پذیره‌نویسی نمادهای پالایشی یکم و وسپهر بررسی شد
یکشنبه‌ای که گذشت، روز شلوغی برای بازار سرمایه محسوب می‌شد. در روزهایی که حال شاخص کل چندان خوب نیست، بازار با ۲ عرضه بزرگ همراه بود. از یک سو با پایان مهلت پذیره‌نویسی صندوق دوم دولتی موسوم به پالایشی یکم، آن هم پس از ۲ بار تمدید زمان و از سوی دیگر با عرضه اولیه نماد وسپهر که البته زمان این عرضه با انتقادات زیادی نیز همراه بود. گزارش پیش رو، مروری بر آمار و ارقام این عرضه‌های ابتدای هفته خواهد داشت.
یکشنبه شلوغ بورس
عرضه اولیه صندوق پالایش یکم یا دارا دوم سابق، پس از ۲ بار تمدید، در نهایت روز یکشنبه، روز پایانی خود را سپری کرد. صندوق پالایشی یکم (دارا دوم سابق) متشکل از چهار نماد بورسی نمادهای پالایشی شتران (پالایش نفت تهران)، شپنا (پالایش نفت اصفهان)، شبریز (پالایش نفت تبریز) و شبندر (پالایش نفت بندرعباس) بود. بر اساس اعلام قبلی، هر شخص حقیقی می‌توانست تا سقف ۵۰ میلیون ریال از واحدهای این صندوق را خریداری کند. پیش از این چند دور تکذیب و تایید عرضه این صندوق با حواشی زیادی همراه بود.
از سوی دیگر اما نماد وسپهر نیز قرار بود در این روز، عرضه اولیه شود. شرکت سپهر از سوی بانک صادارت در سال 1393 با سرمایه گذاری 60 میلیارد تومانی متولد شد. به گفته بهروز خدارحمی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری گروه مالی سپهر صادرات، بیش از ۹۹ درصد از سهام وسپهر متعلق به بانک صادرات است که قرار بود ۲۰ درصد آن در بازار اول عرضه اولیه شود. گروه مالی سپهر صادرات در حال حاضر سرمایه ۳ هزار میلیارد تومانی دارد و بزرگ‌ترین شرکت سرمایه‌گذاری در بین شرکت‌های سرمایه‌گذاری به شمار می‌رود. این در حالی است که بانک صادرات ایران به عنوان شرکت مادر شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات که با نماد وبصادر در بازار معامله می‌شود، در سه ماه گذشته 36 روز مثبت و 21 روز منفی داشته است. تسهیلات اعطایی وبصادر در دوره یک ماهه منتهی به 31 مرداد 1399 حدود ۱۲.۸۵ درصد بیشتر از تسهیلات وصولی طی این ماه بوده و درآمد تحقق یافته‌ی تسهیلات اعطایی طی مرداد ماه ۲۲ درصد بیشتر از متوسط درآمد تحقق یافته تسهیلات اعطایی طی ۴ ماه گذشته بوده است.
همچنین اعلام شد که تعداد کل سهام قابل عرضه 6 میلیارد است که در دامنه 950 تومان تا 1010 تومان ثبت سفارش خواهد شد، شرکت ارزش هر سهم را 1594 تومان عنوان کرده است. به هر کد معاملاتی هم 1100 سهم تعلق می گیرد که حدود یک میلیون 50 هزار تومان پول نقد لازم دارد.
وسپهر، بد موقع و پرحاشیه
به گزارش صدای بورس، انتشار عرضه اولیه سنگین 1 میلیون و 100 هزار تومانی «وسپهر» و همچنین ای تی اف پالایش یکم 5 میلیون تومانی سهامداران را در مضیقه قرار داد و آن‌ها نیز برای جا نماندن از این معامله جذاب به فروش دیگر سهام‌های خود روی آوردند. انتشار عرضه اولیه گران وسپهر در روزی که معمولا عرضه اولیه‌ای ارائه نمی‌شد (یکشنبه) به افزایش شایعاتی مبنی بر مغرضانه بودن این اقدام دولت دامن زد.
حسین فهیمی کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه و مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در این باره گفت: «بنابراین شرکت‌های خواهان پذیره‌نویسی برای عرضه اولیه سعی می‌کنند در یک بازار مثبت این اقدام را انجام دهند.» او بیان کرد: «زمان انتشار عرضه اولیه توسط خود شرکت و یا هیات پذیرش شکل می‌گیرد که درمورد سهام وسپهر و پالایش یکم نمی‌دانم انتخاب توسط کدام یک انجام شد اما در هر صورت زمان مناسبی انتخاب نشده بود.» فهیمی افزود: نقل و انتقالات وجوه یکی از عوامل موثر در افت شاخص بورس است ازاین‌رو در روزهای پایانی شهریور ماه اننتشار عرضه اولیه امری توجیه پذیر نیست و چرایی این اقدام تصمیم‌گیران مبهم است. فهیمی ضمن اشاره به اینکه سهام وسپهر نسبت به دیگر عرضه اولیه‌ها قیمت بیشتری داشت، ادامه داد: برای ای تی اف پالایش یکم و سهام وسپهر هر خانواده حدود 25 تا 50 میلیون تومان هزینه کرد. افراد برای تهیه وجه مورد نیاز آن ناچار به فروش برخی از سهام‌های خود شدند که این به خودی خود فشاری را به نمادهای دیگر وارد می‌کند. فهیمی تصریح کرد: از طرفی تمام کارگزاری‌ها قابلیت خرید اعتباری عرضه اولیه را ندارند و سهامدار برای اینکه آن را در سبد دارایی خود داشته باشد ناچار به واریز وجه و یا نقد کردن دیگر سهام‌های خود می‌شود. در نتیجه عرضه صندوق سرمایه گذاری پالایش یکم (دارا دوم) و همچنین عرضه اولیه وسپهر در روزهایی که بازار تازه در حال جان گرفتن بود منقطی نبوده و در ریزش سه روز اخیر بازار سهام تاثیرگذار است.
در نهایت اما عرضه اولیه وسپهر، نماد گروه مالی سپهر صادرات در بازار فرابورس روز یکشنبه این هفته انجام شد. به گزارش دنیای اقتصاد، مشارکت در خرید این عرضه اولیه کمتر از حد تصور بوده است. اتفاقی جالب و نادر در طی ماه‌های گذشته که خرید عرضه‌های اولیه پای ثابت پرتفوی سهامداران بوده است.
غلامحسن فتحعلی، تحلیلگر بازار سرمایه در این باره در توییتر نوشت: «جالب این است که روز ٣٠ شهریورماه آخرین روز پذیره‌نویسی صندوق پالایش یکم با عرضه اولیه وسپهر همزمان بود که معمولا چهارشنبه‌ها عرضه اولیه‌ها انجام می‌شد. شنیده‌ها حاکی است تنها ١٧ درصد از طریق کارگزاری‌ها این صندوق را پذیره‌نویسی کرده‌اند که به نوعی نشان از استقبال سرد از پذیره‌نویسی است.»
پالایشی یکم در ایستگاه پایانی
در همان روز نیز سرانجام دومین پذیره‌نویسی بزرگ سال در قالب واحدهای سرمایه‌گذاری پالایشی یکم یا همان دارادوم، به پایان رسید. به این ترتیب پس از دو بار تمدید، باقیمانده سهام دولت در ۴ شرکت پالایشگاهی اعم از نفت تهران، نفت اصفهان، نفت تبریز و نفت بندرعباس پذیره‌نویسی شد و ۴/ ۱۷ درصد از سهام مذکور به فروش رسید. به این ترتیب در صورت در نظر گرفتن سقف ۳میلیون تومانی برای هر کد ملی کمی بیش از ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در این رویداد شرکت کردند. گزارش‌ها نشان می‌دهد سهام دولت در هر پالایشگاه ۱۵ درصد بوده و تاکنون حدود ۵/ ۱۲ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در صندوق پالایشی یکم صورت گرفته است. به این ترتیب متقاضیان دارای کد ملی و بدون محدودیت سنی از طریق کد بورسی (سامانه‌های آنلاین شرکت‌های کارگزاری) و سایر متقاضیان از طریق مراجعه به شعب ۱۵ بانک منتخب در این پذیره‌نویسی مشارکت کردند.
دنیای اقتصاد گزارش داده که صندوق ETF پالایشی یکم بر حسب قیمت پایانی روز ۴ شهریور ماه (مبنای تعیین نرخ سهام موجود در این صندوق)، ۷۲ هزار میلیارد تومان ارزش‌‌گذاری شد و با احتساب تخفیف ۲۰ درصدی در نظر گرفته شده، ارزش کل واحدهای قابل واگذاری بالغ بر ۶۰ هزار میلیارد تومان به ثبت رسید. سقف خرید این صندوق ۵ میلیون تومان اعلام شد، اما سرمایه‌گذارانی که تا سقف ۲ میلیون تومان از «دارا یکم» خریداری کرده بودند، فقط توانستند تا ۳ میلیون تومان از واحدهای صندوق پالایشی یکم را خرید کنند. همچنین خبر آمده که صندوق ETF پالایشی یکم، احتمالا از اواخر مهر به چرخه معاملات بورس وارد خواهد شد و سومین صندوق ETF که متشکل از صنایع فلزی و خودروسازی شامل شرکت‌های فولاد مبارکه، صنایع مس، خودروسازی سایپا و ایران‌خودرو است پس از این عرضه در دستور کار دولت قرار می‌گیرد.
حالا باید دید عملکرد صندوق دوم، چه تاثیری بر میزان اقبال مردم به سومین صندوق دولتی تا پیش از پایان سال خواهد داشت.
