مرز قانون در پرداخت وجه برای انتشار مقاله کجاست؟

مدتی است که دانشجوهای دکتری از سختی انتشار مقاله که یکی از لازمه های دفاع و فارغ التحصیلی است سخن می گویند.

اخیرا خبرنگاران فارس در گزارشی اعلام کردند که در شرایطی که کرونا، مصائب چاپ مقاله برای اخذ مدرک دکتری را مضاعف کرده و جریمه هزینه سنوات انتظار دانشجویان را می‌کشد و نتیجه این شرایط، تجارت زیرزمینی پذیرش مقاله دکتری در ازای دریافت وجه رونق گرفته است.

در این باره این گزارش را بخوانید:

«دست کوتاه دانشجویان و رشد قارچ‌گونه کلاه‌برداران/ قراردادهای میلیونی برای دریافت پذیرش‌های دروغین»

این ویدئو را هم مشاهده کنید:

*واکنش ها به گزارش فارس از دریافت وجه برای چاپ مقاله

انتشار این گزارش با واکنش های متعددی رو به رو شد. برخی از دانشجویان در آستانه فارغ التحصیلی از خبرنگار فارس خواستند که نظرات آنان را منعکس کنند که بازتابی از نظرات ارائه شده در گزارشی ارائه شد.

در این باره این گزارش را بخوانید:

«دانشجوها و اساتید از تجارت زیرزمینی پذیرش مقاله دکتری می گویند/ برخی هندی، چینی و ایرانی ها بیشترین سوء استفاده را می برند»

*مرز قانون در دریافت وجه برای انتشار مقاله کجاست؟

اما پس از انتشار این گزارش سوالاتی از سوی دانشجوها و محققان درباره پرداخت وجه برای چاپ مقاله مطرح شد.

فاطمه یکی از دانشجویان در آستانه دفاع است که برای انتشار مقاله خود در تکاپو است.

وی به خبرنگار فارس، گفت: همواره شنیده ایم که مجلات و ژورنال ها برای چاپ مقاله هزینه دریافت می کنند و پرداخت این هزینه هم روال بوده است. هم دانشجوهای قبل از ما و هم ما این هزینه را پذیرفته ایم و کسی هم از اشکال دار بودن این هزینه صحبت نکرده بود.

وی پرسید: آیا دریافت هزینه برای چاپ مقاله توسط مجلات و ژورنال ها غیرقانونی است و نباید پرداخت شود؟

*دریافت هزینه داوری مقالات قانونی است

خبرنگار فارس برای اطلاع از حد و مرز قانون در دریافت وجه برای انتشار مقاله و یافتن پاسخ این سوال به سراغ مسوولان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری رفت.

در پیگیری این موضوع، علیرضا عبداللهی نژاد مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و استاد دانشگاه علامه طباطبائی در گفت وگو با خبرنگار فارس در این باره اعلام کرد که دریافت هزینه داوری مقالات قانونی است.

وی توضیح داد: معمولا براساس قانون و دستورالعمل های موجود ژورنال ها و نشریات علمی و پژوهشی از  پژوهشگری که می خواهد نتیجه پژوهش های خود را به صورت مقاله منتشر کند که این محقق می تواند دانشجویان یا اساتید باشند هزینه ای را بابت داوری مقالات دریافت می کنند.

عبداللهی نژاد گفت: این موضوع هم صرفا مربوط به ژورنال ها و نشریات علمی دانشگاهی نیست و ممکن است ژورنال ها و نشریات علمی دانشجویی باشند. این ژورنال ها و نشریات علمی هم هزینه هایی دارند و از این طریق می توانند ارتزاق مالی داشته باشند.

مدیر کل روابط عمومی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: هزینه این کار هم از ۱۵۰ هزار تومان تا ۵۰۰ هزار تومان متفاوت است و هزینه ها در همین حدود است.

این استاد دانشگاه علامه طباطبائی افزود: این موضوع حتی در ژورنال ها و نشریات علمی خارجی هم وجود دارد. برای مثال یکی از این ژورنال ها برای ثبت مقاله ۴۰۰ یورو هزینه می گیرد که این هزینه وقتی داوری انجام شد دریافت می شود.

وی بار دیگر تاکید کرد: این هزینه حق الزحمه داوری است و در غیر این صورت دریافت هزینه غیرقانونی است.

*برخی از مجلات دریافت وجه برای انتشار مقاله را به طور رسمی اطلاع رسانی می کنند

خبرنگار فارس برای اطلاع بیشتر در این باره به سراغ اساتید و مسوولان دانشگاهی که تجربه های زیادی در این ارتباط دارند را هم رفت.

در پیگیری این موضوع، سید حسین حسینی معاون آموزشی دانشگاه تهران در گفت وگو با خبرنگار فارس، اظهارداشت: برخی از مجلات علمی پژوهشی پس از پذیرش مقاله، برای انتشار  وجه دریافت می کنند و این موضوع را هم به طور رسمی اعلام می کنند.

وی ادامه داد: اما اگر برای مثال دانشجوی دکترا که باید دفاع کند اما مقاله ندارد، به بعضی موسسه ها پول بدهد و موسسه در قالب مشاوره برای مقاله، مقاله بنویسد و خودش هم مقاله را برای ژورنال ها بفرستد و پذیرش بگیرد و برای این کار از دانشجو هزینه بگیرد، روال قانونی نیست.

معاون آموزشی دانشگاه تهران توضیح داد: نویسنده مسوول مقالات مستخرج از رساله قاعدتا باید استاد راهنما باشد و مکاتبات با مجله از طریق نویسنده مسوول صورت می گیرد.

*هر اقدام بیشتری برای پذیرش مقاله توسط هر شخص یا هر موسسه ای مجرم است

در نهایت هم سید علی اکبر صفوی استاد دانشگاه شیراز و رئیس کارگروه تخصصی آموزش های الکترونیکی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت وگو با خبرنگار فارس، تاکید کرد: می دانیم که برخی از افراد دنبال اینکارها هستند اما هر اقدامی برای اخذ پذیرش مقاله توسط هر شخص یا هر موسسه ای جرم است و قطعا همه طرف های مربوط مجرم ( نه خلافکار!) هستند.

وی گفت: در صورت اطلاع از مصادیق این موارد، برخورد قانونی با مجرمان صورت می گیرد.

وی تصریح کرد: تنها چیزی که شاید بتوان از آن چشم پوشی کرد، مشورت گرفتن در مورد انتخاب ژورنال برای ارسال مقاله است؛ در غیر این صورت در ادامه این رویه زمینه فساد وجود دارد.

به گزارش فارس، بنابراین این نتیجه حاصل می شود که در مرحله داوری مقاله دریافت هزینه بابت داوری بی ایراد است اما پرداخت هزینه برای تضمین انتشار مقاله مصداق خلاف علمی است.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا