نبض بانک:پول یا ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

نبض بانک:پول یا ارز فیات چیست و چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد؟

مقدمه

به گزارش «نبض‌بانک»؛

در دنیای امروزی، با گسترش بیش از پیش ارزهای دیجیتال، می‌توان گفت که مبارزه‌ای بین این ارزها و ارزهای فیات شکل گرفته است. بسیاری از طرفداران ارزهای دیجیتال ادعا می‌کنند که این ارزها، نسبت به ارزهای فیات مزایای بسیاری دارند، البته بسیاری از سرمایه‌گذاران سنتی همچنان به ارزهای دیجیتال بی‌اعتمادند و ارزهای فیات را ترجیح می‌دهند. در این مقاله بررسی می‌کنیم که پول یا ارز فیات، در مقابل ارز دیجیتال چه معایب و مزایایی دارد.

ارز فیات چیست و چه مزایا و معایبی دارد؟

ارز فیات در حقیقت همان واحد پولی است که هر دولت و حکومتی برای کشور خود تعیین می‌کند و اختیار تغییر و مدیریت آن را دارد. ارزش پول فیات فقط به دلیل عرضه و تقاضای مردم، در کنار تعیین و تایید دولت‌ها است؛ بعنوان مثال ریال ایران و دلار آمریکا دو ارز فیات هستند. اما ارز فیات ویژگی‌هایی دارد که معایب و مزایایی را برای آن رقم زده‌اند و در ادامه به توضیح آن‌ها خواهیم پرداخت.

بدون پشتوانه

دوره رایگان آموزش ترید ارزهای دیجیتال
با دریافت و مشاهده دوره آموزش ارزهای دیجیتال، به دنیای جذاب و پرسود رمز ارزها وارد شوید. 

 

دانلود رایگان

برای توضیح مفهوم پشتوانه، بد نیست مروری بر تاریخ پول داشته باشیم.

همانطور که می‌دانید بعد از سپری شدن زمان معاملات پایاپای، افراد شروع به ضرب سکه با استفاده از طلا، نقره و فلزات گرانبها کردند. اما چندی بعد، اسکناس‌ها اختراع شدند و به‌مرور جای سکه‌های فلزی را گرفتند. در این دوران به‌مرور، سیستم پولی با پشتوانه طلا مورد استفاده قرار گرفت. این بدان معناست که در ازای هر واحد پولی از یک ارز، مقدار مشخصی طلا وجود داشت که قابل معاوضه با آن بود.

وجود پشتوانه برای پول، باعث محدودیت میزان عرضه در آن می‌شد. به‌عنوان مثال اگر قرار باشد برای هر 1000 دلار، با یک انس طلا به‌عنوان پشتوانه وجود داشته باشد، باید دقیقا معادل مجموع دلارهای موجود، طلا وجود داشته و نگهداری شود. به‌دلیل محدود بودن میزان طلای موجود، عرضه پول نیز محدود خواهد شد؛ به همین خاطر چین به عنوان اولین کشور و سپس سایر دولت‌ها به‌مرور، این سیستم پولی را رها کردند.

در سیستم پولی بدون پشتوانه، دولت‌ها اختیار کامل در چاپ و عرضه فیات را دارند و می‌توانند در مواقع خاص، مثل رکودهای اقتصادی، میزان عرضه فیات کشور خود، یا اصطلاحا نقدینگی را تغییر دهند. به همین دلیل است که باتوجه به سیستم مدیریت مالی هر کشور و میزان عرضه یک فیات، نرخ تبدیل دو ارز به یکدیگر ایجاد می‌شود.

این ویژگی فیات، برای دولت‌ها یکی از مزایای آن به‌حساب می‌آید، اما بنابر دلایلی که در ادامه توضیح خواهیم داد نیز، می‌تواند از دید مردم یک عیب تلقی گردد.

عدم محدودیت نقدینگی

نقدینگی در ساده‌ترین تعریف، به سرعت تبدیل شدن یک دارایی به پول نقد گفته می‌شود. اسکناس‌ها، چک‌های روز، سپرده‌های سرمایه‌گذاری و… نقدینگی کل موجود در یک کشور را تشکیل می‌دهند.

همانطور که گفتیم دولت‌ها اختیار انتشار و چاپ پول فیات را دارند. به‌ همین دلیل، آن‌ها می‌توانند میزان نقدینگی را به دلایل مختلف بالا ببرند. درنتیجه قدرت خرید مردم ابتدا بالا رفته و قیمت اجناس به مرور بالا خواهد رفت، که به این پدیده تورم می‌گوییم.

ممکن است بعضی از دولت‌های فاسد، با سیاست‌های مالی غلط مجبور به چاپ بیش از حد پول شوند و ابَرتورم‌هایی را ایجاد کنند که ارزش دارایی مردم را در مقایسه با سایر واحدهای پولی پایین می‌آورد و به‌مرور یک ارز فیات را تقریبا بی‌‌ارزش می‌سازد.

درنتیجه، این عدم وجود محدودیت برای میزان نقدینگی، یکی از معایب اصلی ارزهای فیات است. اما گاهی اوقات دولت‌ها با استفاده از همین ویژگی، بسیاری از بحران‌های اقتصادی را بهبود می‌‎بخشند. به‌عنوان مثال دولت ایالات متحده آمریکا در سال 2008، با کنترل ارزش واحد پولی خود توانست کشور را از یک رکود اقتصادی شدید نجات دهد. به‌همین دلیل این ویژگی در مواقع خاص ممکن است یک حسن تلقی گردد.

پول در مقابل ارز دیجیتالپول در مقابل ارز دیجیتال

مقایسه پول یا ارز فیات در مقابل ارزهای دیجیتال

درمقابل، ارزهای دیجیتال وجود دارند که شباهت‌ها و تفاوت‌های زیادی با فیات دارند.

پشتوانه: ارزهای دیجیتال نیز، مانند ارزهای فیات، بدون پشتوانه هستند (البته درمورد استیبل‌کوین‌ها این‌طور نیست، اما در این مقاله تمرکز ما بر دیگر ارزهای دیجیتال است). اما نکته اینجاست که تقریبا همه‌ی ارزهای دیجیتال معتبر، مثل بیت کوین، مقدار محدودی برای عرضه کل دارند.

تورم: برخلاف ارزهای فیات، ارزهای دیجیتال با قصد “تمرکززدایی” ایجاد شده‌اند. سرعت و میزان انتشار آن‌ها، محدودیت و قوانین خاص خود را دارد و هیچکس نمی‌تواند میزان عرضه آن‌ها را تغییر دهد. لذا به این دلیل و با وجود پروتکل‌های خاصی که در این ارزها اعمال شده‌اند (مثل هاوینگ بیت کوین) ذات آن‌ها مخالف هرگونه تورم است.

عمومیت: شما با داشتن هر نوع ارز فیات، تنها قادر به انجام معامله در یک محدوده جغرافیایی خاص خواهید بود. اما با داشتن ارزهای دیجیتال، مثل بیت کوین، می‌توانید در سراسر دنیا معامله کنید، چراکه یک واحد پول بین‌المللی است.

امنیت: به دلیل استفاده از رمزنگاری در رمزارزها، می‌توان گفت که سپرده‌ها و تراکنش‌ها با استفاده از رمزارزها، بسیار امن‌تر از فیات هستند و این امنیت، با پیشرفت این تکنولوژی بیشتر نیز خواهد شد. اما درهرصورت فعلا پول فیات در مقابل ارز دیجیتال میزان پذیرش بیشتری دارد.

آیا ارز دیجیتال می تواند جایگزین ارز فیات شود؟

اکثر دولت‌ها در ابتدا با ماهیت ارزهای دیجیتال مخالفت کردند، چراکه هر دولتی ترجیح می‌دهد به‌جای استفاده از یک ارز غیرمتمرکز، از ارزی استفاده کند که بر آن کنترل کامل دارد، می‌تواند استفاده از آن را ردیابی کند و تغییرات لازم را بر آن پیاده سازد.

به همین دلیل حالا دولت‌ها برای بهره بردن از برخی مزایای ارزهای دیجیتال و حفظ کردن مزایای فیات، به CBDCها (ارزهای دیجیتال بانک مرکزی) روی آورده‌اند، که ارزهای دیجیتالی متمرکز با اختیار دولت هستند. لذا از بین رفتن پول فیات کاغذی بسیار محتمل است، اما مسلما جایگزین آن ارزهای دیجیتالی متمرکز خواهند بود؛ البته رمزارزها نیز به‌طور مستقل وجود داشته و احتمالا گسترش آنها نیز روزافزون خواهد بود.

نحوه ارزش‌گذاری: ارزش رمزارز‌ها را میزان عرضه و تقاضا و به طور‌کلی استقبال عمومی از آن معین می‌کند و اعمال سلیقه در آن وجود ندارد. در طرف دیگر ارزش پول‌های فیات بستگی مستقیم به قوانین و بازار دارد و امکان اعمال سلیقه هر چند جزئی در آن وجود دارد./دکتر مهدی صادقی سردبیر نبض بانک

دکتر مهدی صادقی سردبیر نبض بانک
دکتر مهدی صادقی سردبیر نبض بانک

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا